To Curiosity ξεκίνησε το ταξίδι του για τον Άρη

Ξεκίνησε στις 26 Νοεμβρίου το ιστορικό ταξίδι της αποστολής της NASA, Mars Science Laboratory, με προορισμό τον πλανήτη Άρη και πολύτιμο φορτίο το ρόβερ Curiosity.

“Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι με την αποστολή του πιο εξελιγμένου επιστημονικού εργαστηρίου στον Άρη", δηλώνει ο διευθυντής της NASA, Charles Bolden. "Η αποστολή MSL όχι μόνο θα μας αποκαλύψει κρίσιμες λεπτομέρειες για τον Άρη αλλά θα μας βοηθήσει να μελετήσουμε τις δυνατότητες μιας επανδρωμένης αποστολής στον κόκκινο πλανήτη και σε άλλους προορισμούς.”

Πρωτοποριακές τεχνικές θα χρησιμοποιηθούν κατά την προσεδάφιση, όπου ένας εναέριος γερανός θα αφήσει μαλακά το μεγέθους μικρού αυτοκινήτου ρόβερ, στους πρόποδες ενός βουνού στο εσωτερικό του κρατήρα Gale τον Αύγουστο του 2012.

Στην διάρκεια των δύο χρόνων της αποστολής του, το κινητό εργαστήριο θα ερευνήσει εάν υπήρξαν στην περιοχή προϋποθέσεις κατάλληλες για την ανάπτυξη μικροβιακής ζωής καθώς και τα απαραίτητα χημικά συστατικά για την ύπαρξη ζωής.

Ο πύραυλος φορέας Atlas V αρχικά τοποθέτησε το σκάφος σε γήινη τροχιά και κατόπιν, με την βοήθεια του κινητήρα του δευτέρου ορόφου, ξεκίνησε το ταξίδι προς τον Άρη μήκους 567 εκατομμυρίων χιλιομέτρων

“Η πρώτη διόρθωση τροχιάς θα γίνει περίπου σε δύο εβδομάδες, θ’ ακολουθήσουν έλεγχοι των οργάνων και ετοιμασίες για την προσεδάφιση και τις εργασίες εδάφους”, δήλωσε ο διευθυντής της αποστολής Peter Theisinger.

Οι φιλόδοξοι επιστημονικοί στόχοι του Curiosity είναι μερικές από τις πολλές διαφορές της αποστολής σε σχέση με τα προηγούμενα ρόβερ. Θα χρησιμοποιηθεί τρυπάνι στην άκρη του βραχίονα για την συλλογή σκόνης και δειγμάτων βράχου τα οποία θα μεταφέρονται στο εσωτερικό του ρόβερ για λεπτομερή ανάλυση.

Το Curiosity διαθέτει 10 επιστημονικά όργανα με 15πλάσιο βάρος από τις προηγούμενες αποστολές Spirit και Opportunity. Μερικά από αυτά θα χρησιμοποιηθούν για πρώτη φορά στον Άρη, όπως το λέιζερ, το οποίο θα ανιχνεύει από απόσταση την σύνθεση των πετρωμάτων και το όργανο ακτίνων Χ το οποίο θα αναγνωρίζει την σύνθεση της σκόνης πετρωμάτων.


Για την υποστήριξη και μεταφορά ενός τόσο μεγάλου φορτίου, το Curiosity είναι διπλάσιο σε μήκος και πενταπλάσιο σε βάρος από τα Spirit και Opportunity. Λόγω του μεγάλου βάρους δεν θα χρησιμοποιηθούν αερόσακοι κατά την προσεδάφιση. Ένα μέρος του σκάφους Mars Science Laboratory θα λειτουργήσει σαν γερανός, όπου με την βοήθεια ανασχετικών πυραύλων και συστήματος με τροχαλίες θα ακουμπήσει μαλακά το ρόβερ στην επιφάνεια.

Η περιοχή προσεδάφισης αποτελείται από στρώματα ιζημάτων στην βάση του βουνού τα οποία υποδηλώνουν παλαιότερη ροή νερού. Το ρόβερ θα εξερευνά περίπου 200 μέτρα κάθε ημέρα αναζητώντας μυστικά από το παρελθόν του κόκκινου πλανήτη.

Η πηγή ενέργειας του Curiosity δεν θα είναι ο Ήλιος όπως στα προηγούμενα ρόβερ αλλά μια θερμοηλεκτρική γεννήτρια πλουτωνίου η οποία θα του επιτρέπει να λειτουργεί και κατά τον αρειανό χειμώνα. Έτσι η αποστολή θα διαρκέσει όσο και η γεννήτρια, περίπου δύο χρόνια

Η ιστοσελίδα της αποστολής: http://marsprogram.jpl.nasa.gov/msl/

Πηγή: JPL News

www.ofa.gr

Το Hubble παρατηρεί την ζωή και τον θάνατο σε ένα σφαιρωτό σμήνος

Μια νέα εικόνα του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble δείχνει το σφαιρωτό σμήνος NGC 1846 το οποίο βρίσκεται στην άλω του Μεγάλου Νέφους του Μαγγελάνου, έναν συνοδό νάνο γαλαξία του δικού μας Γαλαξία, ορατό μόνο από το νότιο ημισφαίριο.

Το πιο ενδιαφέρον σημείο της εικόνας, εκτός από τους γαλαξίες που διακρίνονται στο μακρινό υπόβαθρο, είναι μια μικρή πράσινη κηλίδα η οποία υποδηλώνει την ύπαρξη ενός πλανητικού νεφελώματος, το οποίο πιθανόν ανήκει στο σφαιρωτό σμήνος.

Τα πλανητικά νεφελώματα είναι επεκτεινόμενα κελύφη ιονισμένων αερίων που αποβάλλονται κατά το τέλος της ζωής μερικών άστρων, όταν αυτά γίνονται ερυθροί γίγαντες. Χωρίς αυτά τα στρώματα αερίων, ο πυρήνας του άστρου εκτίθεται και εκπέμπει υπεριώδη ακτινοβολία η οποία ιονίζει τα αέρια κάνοντας τα να λάμπουν. Το πράσινο χρώμα οφείλεται στον ιονισμό του οξυγόνου που υπάρχει στα στρώματα αυτά.

Τα πλανητικά νεφελώματα είναι ένα σχετικά βραχύβιο φαινόμενο, που διαρκεί λίγες δεκάδες χιλιάδες χρόνια, σε σύγκριση με την τυπική διάρκεια ζωής ενός αστέρα, που φτάνει τα δισεκατομμύρια χρόνια

Αν και δεν είναι απόλυτα σίγουρο αν το πλανητικό νεφέλωμα ανήκει στο σφαιρωτό σμήνος ή είναι μια τυχαία ευθυγράμμιση, μετρήσεις που έγιναν συγκλίνουν στην πρώτη περίπτωση. Το σμήνος και το πλανητικό νεφέλωμα βρίσκονται σε απόσταση 160 χιλιάδων ετών φωτός από την Γη.

Πηγή: http://hubblesite.org/

www.ofa.gr

Διάλεξη του καθηγητή Γενετικής, Ζαχαρία Σκούρα το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου στα γραφεία του Ομίλου

Το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου στις 6 το απόγευμα, θα δοθεί διάλεξη στα γραφεία του Ομίλου από τον κ. Ζαχαρία Σκούρα, Καθηγητή Γενετικής στο Τμήμα Βιολογίας της Σχολής Θετικών Επιστημών του Α.Π.Θ με θέμα "Πολυπλοκότητα και Ζωή - Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ γενότυπου - περιβάλλοντος - φαινότυπου".

Περίληψη της διάλεξης:

Από την αρχαιότητα μέχρι το 18ο αιώνα η αντίληψη για τη ζωή μπερδευόταν με τους μύθους, τις δοξασίες και τα δόγματα, με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις. Η αυτοοργάνωση της ύλης ώστε να λειτουργεί, να αναπαράγεται και να εξελίσσεται, είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο φαινόμενο, ή το πλέον πολύπλοκο φαινόμενο που αντιμετωπίζει ο ανθρώπινος νους. 

Η ανακάλυψη του κυττάρου ως η μονάδα της ζωής, η ανακάλυψη των νόμων της κληρονομικότητας και η αντίληψη της εξελικτικής διαδικασίας, με κινητήριο δύναμη τη φυσική επιλογή, κατέστησε τη Βιολογία αυτοδύναμο τμήμα της σύγχρονης θετικής σκέψης. 

Σήμερα, το βιολογικό σύστημα προβάλλει επιδεικτικά και δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται αποσπασματικά. Το DNA, το RNA, οι πολυπεπτιδικές αλυσίδες και όλα τα άλλα βιομόρια, δεν έχουν καμία σημασία εάν δεν αποδοθεί στη δομή τους λειτουργία. Η ερμηνεία της ζωής, απαιτεί μία ολιστική προσέγγιση, αναλύοντας και συνθέτοντας ταυτόχρονα τις σχέσεις ανάμεσα στον γενότυπο, (της δομής και του κώδικα της πληροφορίας, της λειτουργίας και της διαιώνιση του γενετικού υλικού), το περιβάλλον (μέσα στο οποίο υπάρχει, αλλάζει και λειτουργεί το γενετικό υλικό) και τον φαινότυπο (της εκδήλωσης, της μορφοποίησης του φορέα διαιώνισης του γενοτύπου μέσα στο περιβάλλον). 

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα του ομιλητή κ. Ζαχαρία Σκούρα: 

Ο Ζαχαρίας Σκούρας, γεννήθηκε στην Φλώρινα.

Είναι καθηγητής Γενετικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο Τμήμα Βιολογίας. Πήρε πτυχίο Βιολογίας, από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης / Τμήμα Βιολογίας το 1977 - και διδακτορικό από το Τμήμα Βιολογίας, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το 1984. Έκανε μετεκπαιδεύσεις, για διάφορες χρονικές περιόδους, σε διάφορα Ερευνητικά Κέντρα και Πανεπιστήμια του Εξωτερικού (Max Planck, Munich και Tubingen, Genzentrum - Munich, Umea - Σουηδίας).

Οι Ακαδημαϊκές θέσεις στις οποίες λειτούργησε και λειτουργεί: 1981-1984 Επιστημονικός Συνεργάτης, 1985-1988 Λέκτορας, 1988-1992 Επίκουρος Καθηγητής, 1992-1998 Αναπληρωτής Καθηγητής, 1998 -Σήμερα, Καθηγητής Γενετικής (ΑΠΘ). 

Οι Διοικητικές Θέσεις στις οποίες υπηρέτησε: 1995-1996 & 2000-2001 Διευθυντής του Τομέα Γενετικής, Ανάπτυξης και Μοριακής Βιολογίας του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ. 1986/87 Πρόεδρος Παραρτήματος Β. Ελλάδος Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων (ΠΕΒ). 1999 - 2003 Πρόεδρος ΠΕΒ. 2003 - 2007, Πρόεδρος του Τμήματος Βιολογίας Α.Π.Θ. 2003 - 2007, Μέλος της Συγκλήτου του ΑΠΘ. 2007- σήμερα, Δ/ντής του Εργαστηρίου Γενικής Βιολογίας. 2000 - σήμερα, Μέλος του 7μελούς της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ.

Άλλες Θέσεις στις οποίες υπηρέτησε: Από το 2000 έως το 2004 μέλος της Τριμελούς Επιτροπής Βιολογίας του ΔΙΚΑΤΣΑ. Από το 2001 έως 2006 μέλος της Τριμελούς Επιτροπής Βιολογίας του ΚΥΣΑΤΣ. 

Είναι Αξιολογητής, θεματοθέτης, βαθμολογητής στο ΙΚΥ και Μέλος της ΓΣ του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Νανοτεχνολογίες και Νανοεπιστήμες (Ν & Ν).

Είναι, ακόμη, Μέλος Επιστημονικών Εταιρειών, όπως οι Canadian Society of Genetics - Ελληνική Βιοφυσική και Βιοχημική Εταιρεία - Ελληνική Εταιρεία Βιολογικών Επιστημών (EEBE) - International Society of Molecular Evolution - Ελληνική Γυναικολογική Εταιρεία 'Έρευνας και Θεραπείας του Καρκίνου - Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία - Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων και φυσικά είναι Κριτής Επιστημονικών Περιοδικών και Βιβλίων.

Με Διδακτική εμπειρία σε Οργάνωση και διδασκαλία Μαθημάτων και Εργαστηρίων του Τμήματος Βιολογίας - Οργάνωση - Συμμετοχή Σεμιναρίων σε φορείς όπως ΠΕΚ - EΛΚΕΠΑ, Τοπική Αυτοδιοίκηση - Ταχύρυθμα Σεμινάρια Μεταπτυχιακού τύπου, Γενετικής και Μοριακής Βιολογίας - Οργάνωση και Διδασκαλία Μαθημάτων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Τμήματος Βιολογίας Του ΑΠΘ. Οργάνωση και Διδασκαλία Μαθημάτων στο Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του ΑΠΘ "Νανοεπιστήμες και Νανοτεχνολογία".

Με σαράντα πέντε πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες, δημοσιεύσεις σε περιοδικά του Science Citation Index. Με τέσσερις πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες, δημοσιεύσεις σε περιοδικά με κριτές και με περισσότερες από 50 ανακοινώσεις σε πρακτικά συνεδρίων.

Έχει συγγράψει πολλά βιβλία με τελευταίο το "Φιλοσοφία και Σύγχρονες τάσεις της Βιολογίας", το 2005 από τις Εκδόσεις University Studio Press.

www.ofa.gr

Αστρονομικό Ημερολόγιο 2012

Ο Όμιλος σε συνεργασία με το Πλανητάριο Θεσσαλονίκης εκδίδει κάθε χρόνο το Αστρονομικό Ημερολόγιο το οποίο περιλαμβάνει όλα τα αστρονομικά φαινόμενα της χρονιάς (φάσεις Σελήνης, εκλείψεις, θέσεις πλανητών, βροχές διαττόντων κλπ). 

Το 2012 είναι αφιερωμένο στα 50 χρόνια του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO, European Southern Observatory) και περιλαμβάνει μερικές από τις καλύτερες εικόνες που δημιουργήθηκαν με τα τηλεσκόπια του ESO.

Το Αστρονομικό Ημερολόγιο 2012 επιμελήθηκαν οι: Γεώργιος Μποκοβός, φυσικός και Ανδρέας Βοσινάκης, γραφίστας, μέλη του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας Θεσσαλονίκης.

Μπορείτε να το προμηθευτείτε από τα γραφεία του Ομίλου στην τιμή των 5 Ευρώ


www.ofa.gr

Συνεστίαση για τα 14 χρόνια του Ομίλου

Εντάξει, περνάμε κρίση, το ξέρουμε! Προσαρμοζόμαστε όμως, δε χάνουμε το ηθικό μας και - κυρίως - την ευκαιρία να βρεθούμε όλοι μαζί, όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή!

Ακολουθώντας ένα... πρόγραμμα λιτότητας, είπαμε να γιορτάσουμε φέτος τα 14 χρόνια Ο.Φ.Α. πιο οικογενειακά, σε ένα ζεστό, φιλικό και γνώριμο απ΄ τα παλιά περιβάλλον.

Εξασφαλίστε λοιπόν, με 15 μόνο ευρώ, την πρόσκλησή σας
και ελάτε την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011, ώρα 9 μ.μ.,

στη Μουσική Ταβέρνα "Πλαστήρας", Βούλγαρη 81, περιοχή Χαριλάου (βλ. χάρτη),

για να φάμε, να πιούμε (προσοχή, με... μέτρο!!), να διασκεδάσουμε και να χορέψουμε με ζωντανή μουσική και να κερδίσουμε πλούσια δώρα από την καθιερωμένη λαχειοφόρο αγορά!!!

Προσκλήσεις διατίθενται στο γραφείο του Ο.Φ.Α. - Αλεξανδρείας 113 (τηλ. 2310423133).

www.ofa.gr

ESA SpaceTweetup - Γνωρίστε τα μέλη του πειράματος Mars 500!

Ακολουθώντας το επιτυχημένο παράδειγμα της NASA, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (European Space Agency - E.S.A.) ξεκίνησε εδώ και μερικούς μήνες με μεγάλη επιτυχία την διοργάνωση Tweetups για τους Ευρωπαίους φίλους του Διαστήματος. Η Αγγελική Κανελλοπούλου η οποία συμμετείχε στο πρώτο SpaceTweetup της ESA τον Σεπτέμβριο μας ενημερώνει για το πρόγραμμα.

Τα Tweetups (συνδυασμός των λέξεων Twitter και Meetup) είναι συναντήσεις ανθρώπων που γνωρίζονται μέσω του twitter και που συνήθως ζουν σε διαφορετικές γωνιές του πλανήτη. Τέτοιες συναντήσεις διοργανώνονται συχνά και συνήθως έχουν κάποιο 'θέμα', το κοινό ενδιαφέρον που ενώνει όλους αυτούς τους ετερόκλιτους ανθρώπους.

Τα Tweetups που σχετίζονται με την εξερεύνηση του διαστήματος και την διαστημική επιστήμη και τεχνολογία έγιναν γρήγορα ο πιο δημοφιλής και αγαπητός θεσμός μεταξύ των φίλων του διαστήματος σε όλο τον κόσμο. Οι τυχεροί συμμετέχοντες προσκαλούνται σε εκδηλώσεις γεμάτες χαρά και ενθουσιασμό και ξεναγούνται στα μυστικά του διαστημικού προγράμματος. Μόνη προϋπόθεση για την δήλωση συμμετοχής η αγάπη για το διάστημα και την αστρονομία και η κατοχή ενός λογαριασμού στο twitter.

Η ESA έχει διοργανώσει ήδη δύο SpaceTweetups κατά τους τελευταίους δύο μήνες. Το πρώτο πραγματοποιήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αστροναυτών στην Κολωνία της Γερμανίας, όπου 60 ενθουσιώδεις φίλοι του διαστήματος είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν και να μάθουν για το εντυπωσιακό ιπτάμενο τηλεσκόπιο SOFIΑ, να γνωρίσουν από κοντά 10 αστροναύτες της ESA και της NASA (!!!) και να ξεναγηθούν στους χώρους του Κέντρου Εκπαίδευσης Αστροναυτών της ESA, όπου παλιοί και υποψήφιοι αστροναύτες 'προπονούνται' με πιστά αντίγραφα διαφόρων τμημάτων του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού για τις εργασίες που πρέπει να τελέσουν κατά την παραμονή τους εκεί.
Το 1ο Ευρωπαϊκό SpaceTweetup μεταδόθηκε ζωντανά μέσω webcast, δίνοντας την δυνατότητα και σε όλους αυτούς που δεν κατάφεραν να συμμετέχουν από κοντά, να μοιραστούν την χαρά και όλες τις γνώσεις που αποκόμισαν οι συμμετέχοντες. Μια τετράωρη (!) περίληψη των καλύτερων στιγμών είναι διαθέσιμη στο site της ESA.

Το δεύτερο Ευρωπαϊκό SpaceTweetup πραγματοποιήθηκε στις 9 Οκτωβρίου στις εγκαταστάσεις τουΚέντρου Ευρωπαϊκής Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ESTEC) στην Ολλανδία, δίνοντας την δυνατότητα σε άλλους 30 φίλους του διαστήματος να μπουν στα άδυτα της τεχνολογικής καρδιάς της ESA.

Ήδη η ESA ανακοίνωσε την διοργάνωση του τρίτου SpaceTweetup για την Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2011 στην Ρώμη, όπου 20 τυχεροί θα γνωρίσουν από κοντά τον Diego Urbina (@diegou) και Romain Charles (@Romain_CHARLES), μέλη του πληρώματος του πειράματος Mars 500και θα ακούσουν για την απίστευτη εμπειρία προετοιμασίας για ένα ταξίδι στον Άρη. Για να δηλώσετε συμμετοχή ακολουθήστε τους λογαριασμούς@esa, @SpaceTweetup και το @Mars_500 στο twitter ή επισκεφθείτε τηνσελίδα της ESA.

Οι εγγραφές για το Tweetup της Ρώμης ξεκίνησαν και η προθεσμία λήγει στις 21 Νοεμβρίου

Για περισσότερες πληροφορίες για τα SpaceTweetups της ESA, επισκεφθείτε το blog ή ακολουθήστε στο Twitter. Ή στείλτε τις ερωτήσεις σας μέσω email.

www.ofa.gr

Μαθήματα φωτογραφίας και επεξεργασίας εικόνας στον Όμιλο

Την Κυριακή 20/11/2011 ξεκινούν μαθήματα φωτογραφίας και επεξεργασίας εικόνας στα γραφεία του Ομίλου διάρκειας 3 έως 5 εβδομάδων. Τον καινούργιο χρόνο θα ακολουθήσει κύκλος με μαθήματα αστροφωτογραφίας. 

Οι ώρες των μαθημάτων είναι 18:00 - 20:00 και υπεύθυνος είναι το μέλος του ΟΦΑ Καλλίας Ιορδάνης.

Η είσοδος στα μαθήματα είναι ελεύθερη.

www.ofa.gr

Παρατηρήσεις με το VLT αποκαλύπτουν εκπληκτικά συστατικά στους πρώιμους γαλαξίες

Αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το φως μακρινής έκλαμψης ακτίνων γ, εξέτασαν την σύνθεση απομακρυσμένων γαλαξιών πολύ νεαρής ηλικίας, αποκαλύπτοντας πληθώρα βαρύτερων χημικών στοιχείων ακόμη και από τον Ήλιο. Οι γαλαξίες μπορεί να βρίσκονται σε φάση συγχώνευσης, μια διαδικασία που οδηγεί σε δημιουργία νέων άστρων και πιθανόν και σε εκλάμψεις ακτίνων γ.

Οι εκλάμψεις ακτίνων γ είναι οι πιο φωτεινές εκρήξεις στο Σύμπαν. Παρατηρούνται πρωτίστως από δορυφόρους, οι οποίοι καταγράφουν την αρχική στιγμιαία έκλαμψη. Όταν η θέση τους καταγραφεί με ακρίβεια, χρησιμοποιούνται μεγάλα επίγεια τηλεσκόπια, τα οποία παρατηρούν την συνέχεια της έκλαμψης στο ορατό και στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος τις επόμενες ώρες και ημέρες.

Μια τέτοια έκλαμψη ανιχνεύθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων γ της NASA Fermi, κατόπιν παρατηρήθηκε στις ακτίνες Χ από τον δορυφόρο της NASA Swift και από το τηλεσκόπιο του ESO,MPG στο αστεροσκοπείο La Silla, και συγχρόνως μελετήθηκε λεπτομερώς με το τηλεσκόπιο VLT(Very Large Telescope) του ESO, μόλις μια μέρα μετά την ανίχνευση της.

Οι παρατηρήσεις του VLT έδειξαν ότι το φως της έκλαμψης διέσχισε πρώτα τον γαλαξία στον οποίο δημιουργήθηκε και έπειτα έναν ακόμη κοντινό γαλαξία. Οι δύο γαλαξίες, λόγω της μεγάλης απόστασης, εμφανίζονται όπως ήταν πριν 12 δισεκατομμύρια χρόνια.

“Όταν εξετάσαμε το φως της έκλαμψης, δεν γνωρίζαμε τι θα μπορούσαμε να ανακαλύψουμε. Ήταν έκπληξη το γεγονός ότι τα ψυχρά αέρια στους γαλαξίες εμφάνιζαν μια τόσο αναπάντεχη χημική σύνθεση” εξηγεί η Sandra Savaglio, συγγραφέας της μελέτης.
“Αυτοί οι γαλαξίες διαθέτουν περισσότερα βαρύτερα στοιχεία απ’ ό,τι άλλοι γαλαξίες σε αυτό το στάδιο της εξέλιξης του Σύμπαντος. Δεν περιμέναμε το Σύμπαν να είναι τόσο ώριμο, τόσο χημικά εξελιγμένο από τόσο νωρίς”

Καθώς το φως της έκλαμψης διαπέρασε τους γαλαξίες, τα αέρια τους λειτούργησαν σαν φίλτρα απορροφώντας ένα μέρος του σε ορισμένα μήκη κύματος. Αναλύοντας το φάσμα του φωτός της έκλαμψης, η ομάδα μπόρεσε να προσδιορίσει την σύνθεση των αερίων στους γαλαξίες και συγκεκριμένα να υπολογίσει το ποσοστό των βαρέων στοιχείων σε αυτά.

Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, οι γαλαξίες στο πρώιμο Σύμπαν εμφανίζουν μικρό ποσοστό βαρέων στοιχείων (στοιχεία βαρύτερα από το υδρογόνο και το ήλιο, όπως οξυγόνο, άζωτο και άνθρακας) σε σχέση με μεταγενέστερους, όπως ο δικός μας Γαλαξίας. Τα βαρύτερα στοιχεία δημιουργούνται κατά την δημιουργία και τον θάνατο πολλών γενεών αστέρων εμπλουτίζοντας σταδιακά τα αέρια στους γαλαξίες.
Οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν αυτά τα ποσοστά για να καθορίσουν σε ποιο σημείο της εξέλιξης του βρίσκεται ένας γαλαξίας. Ωστόσο τα νέα αποτελέσματα δείχνουν γαλαξίες πλούσιους με αυτά τα συστατικά μόλις δύο δισεκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη, κάτι αδιανόητο μέχρι πρόσφατα.

Οι γαλαξίες που ανακαλύφθηκαν μέσω της έκλαμψης, πρέπει να σχημάτισαν νέα άστρα με τρομερό ρυθμό, έτσι ώστε να εμπλουτίστηκαν τα αέρια τους τόσο πολύ και τόσο γρήγορα. Λόγω της μικρής απόστασης μεταξύ τους, είναι πιθανόν να βρίσκονται σε φάση συγχώνευσης, μια διαδικασία που επίσης προκάλεσε σχηματισμό νέων άστρων. Υπάρχει και μια ακόμη πιθανότητα, οι εκλάμψεις ακτίνων γ να συσχετίζονται με τον σχηματισμό αστέρων με μεγάλη μάζα.

Η δημιουργία άστρων με τόσο μεγάλο ρυθμό στους γαλαξίες, πρέπει να έλαβε τέλος νωρίς στην ιστορία του Σύμπαντος. Δώδεκα δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα, στην σημερινή εποχή, τα απομεινάρια τέτοιων γαλαξιών θα περιέχουν μεγάλο αριθμό αστρικών υπολειμμάτων όπως μαύρες τρύπες και ψυχροί νάνοι, σχηματίζοντας έναν πληθυσμό “νεκρών γαλαξιών”. Η ανακάλυψη τέτοιων γαλαξιών, μιας σκιάς πλέον του πρότερου λαμπερού εαυτού τους, αποτελεί μια πρόκληση.

“Είμαστε πολύ τυχεροί που μελετήσαμε την έκλαμψη GRB 090323 όταν ήταν ακόμη αρκετά λαμπρή, και πραγματοποιήσαμε λεπτομερείς παρατηρήσεις με το VLT. Οι εκλάμψεις παραμένουν αρκούντως φωτεινές για πολύ μικρό χρονικό διάστημα και το ν' αντλήσεις χρήσιμα δεδομένα είναι πολύ δύσκολο. Ελπίζουμε να παρατηρήσουμε αυτούς τους γαλαξίες στο μέλλον, όταν θα έχουμε πιο ευαίσθητα όργανα. Θα αποτελούν ιδανικό στόχο για το μελλοντικό τηλεσκόπιο E-ELT” καταλήγει η Savaglio.

ESO / ΟΦΑ

www.ofa.gr