Αστρονόμοι μέτρησαν με ακρίβεια την διάμετρο της Έριδος, του απομακρυσμένου νάνου πλανήτη, καθώς περνούσε μπροστά από ένα αμυδρό άστρο. Το γεγονός καταγράφηκε στο τέλος του 2010 από τηλεσκόπια στην Χιλή, συμπεριλαμβανομένου και του βελγικού τηλεσκοπίου TRAPPIST στο Αστεροσκοπείο La Silla του ESO. Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι η Έρις είναι σχεδόν πανομοιότυπη σε μέγεθος με τον νάνο πλανήτη Πλούτωνα. Εμφανίζει μια πολύ ανακλαστική επιφάνεια, υποδεικνύοντας την ομοιόμορφη κάλυψη της από ένα λεπτό στρώμα πάγου, πιθανότατα μιας παγωμένης ατμόσφαιρας. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στο τεύχος της 27ης Οκτωβρίου του περιοδικού Nature.
Τον Νοέμβριο του 2010 η Έρις πέρασε μπροστά από ένα αμυδρό άστρο, ένα φαινόμενο που αποκαλείται απόκρυψη και είναι πολύ σπάνιο και δύσκολο στην παρατήρηση καθώς ο νάνος πλανήτης είναι πολύ μικρός και απομακρυσμένος. Η επόμενη ευκαιρία απόκρυψης άστρου από την Έριδα είναι το 2013. Οι αποκρύψεις προσφέρουν τον πιο ακριβή - και συχνά τον μοναδικό - τρόπο μέτρησης του μεγέθους και του σχήματος των απομακρυσμένων σωμάτων του Ηλιακού Συστήματος.
"Η παρατήρηση των αποκρύψεων από μικρά σώματα πέραν του Ποσειδώνα, απαιτεί μεγάλη ακρίβεια και προσεκτικό σχεδιασμό. Εκτός από το να την επισκεφθούμε, είναι ο καλύτερος τρόπος για να μετρήσουμε την Έριδα" εξηγεί ο Bruno Sicardy επικεφαλής της έρευνας.
Παρατηρήσεις της απόκρυψης επιχειρήθηκαν από 26 τοποθεσίες σε όλη την Γη στις οποίες θα ήταν ορατό το φαινόμενο, συμπεριλαμβανομένων και ερασιτεχνικών αστεροσκοπείων. Όμως μόνο δύο τοποθεσίες (και οι δύο στην Χιλή) είχαν επιτυχία. Η μια παρατήρηση έγινε στο Αστεροσκοπείο La Silla του ESO χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο TRAPPIST (TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope) και η άλλη στο San Pedro de Atacama με δύο τηλεσκόπια. Και τα τρία όργανα κατέγραψαν την απότομη πτώση στην φωτεινότητα του άστρου καθώς περνούσε από μπροστά του η Έρις.
Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι η Έρις έχει σχεδόν σφαιρικό σχήμα. Ένας παράγοντας που θα μπορούσε να επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν η παρουσία υψηλών ορεινών όγκων στον νάνο πλανήτη, ένα γνώρισμα όμως που δεν συναντιέται σε μεγάλα παγωμένα σώματα.
Η Έρις ταξινομήθηκε ως μεγάλο σώμα του εξώτερου Ηλιακού Συστήματος το 2005 και η ανακάλυψη της οδήγησε στην δημιουργία μιας νέας κατηγορίας αντικειμένων τα οποία ονομάζουμε νάνους πλανήτες και στην οποία κατατάχθηκε και ο Πλούτωνας, χάνοντας τον τίτλο του πλανήτη το 2006. Η 'Ερις βρίσκεται τρεις φορές πιο μακρυά από τον Ήλιο απ' ότι ο Πλούτωνας.
Σύμφωνα με παλαιότερες παρατηρήσεις η Έρις, με διάμετρο 3000 χιλιόμετρα, ήταν 25% μεγαλύτερη από τον Πλούτωνα. Με τα νέα στοιχεία έχουν και οι δύο το ίδιο μέγεθος, με την Έριδα να έχει διάμετρο 2326 χιλιομέτρων (με ακρίβεια 12 χιλιομέτρων) ενώ η διάμετρος του Πλούτωνα κυμαίνεται από 2300 έως 2400 χιλιόμετρα. Η ακριβής μέτρηση της διαμέτρου του Πλούτωνα δεν είναι δυνατή λόγω της ύπαρξης ατμόσφαιρας, η οποία αλλοιώνει τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παρατήρηση των αποκρύψεων αστέρων από τον νάνο πλανήτη. Η μάζα της Έριδος υπολογίστηκε μέσω της κίνησης του δορυφόρου της, Δυσνομίας, και είναι 27% μεγαλύτερη από την μάζα του Πλούτωνα. Συνδυαζόμενη με την διάμετρο της προκύπτει μια πυκνότητα 2.52 gr/cm3.
"Η πυκνότητα υποδηλώνει ότι η Έρις είναι μάλλον ένα μεγάλο βραχώδες σώμα καλυμμένο από ένα σχετικά λεπτό μανδύα πάγου, πάχους περίπου 100 χιλιομέτρων" σχολιάζει ο ερευνητής Emmanuel Jehin.
Η επιφάνεια της Έριδος είναι πολύ ανακλαστική, ανακλώντας το 96% του ηλιακού φωτός που φτάνει σε αυτήν, (πιο πολύ και από το φρέσκο χιόνι) καθιστώντας την έτσι ένα από τα πιό ανακλαστικά σώματα του Ηλιακού Συστήματος, όπως το παγωμένο φεγγάρι του Κρόνου, ο Εγκέλαδος. Η επιφάνειά της αποτελείται πιθανόν από ένα μείγμα πάγου πλούσιου σε άζωτο και παγωμένου μεθανίου, πάχους ενός χιλιοστού.
"Το στρώμα του πάγου είναι αποτέλεσμα της συμπύκνωσης σε παγετό, της πλούσιας σε άζωτο ή μεθάνιο ατμόσφαιρας, λόγω της απομάκρυνσης του νάνου πλανήτη από τον Ήλιο εξαιτίας της τροχιάς του. Ο πάγος ξαναγίνεται αέριο όταν η Έρις πλησιάζει τον Ήλιο, με το περιήλιο της να βρίσκεται στα 5,7 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα." προσθέτει ο Jehin.
Επίσης μετρήθηκε και η θερμοκρασία επιφανείας του νάνου πλανήτη με την μέγιστη τιμή περίπου στους μείον 238 βαθμούς Κελσίου, θερμοκρασία που είναι χαμηλότερη στην νυκτερινή πλευρά της Έριδας.
"Είναι απίστευτο πόση πληροφορία μπορούμε να αντλήσουμε για ένα τόσο μικρό και μακρινό ουράνιο σώμα, απλά παρατηρώντας το, με σχετικά μικρά τηλεσκόπια, να περνάει μπροστά από ένα αμυδρό άστρο. Πέντε χρόνια μετά την δημιουργία της νέας κατηγορίας των νάνων πλανητών, γνωρίσαμε αρκετά καλά ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά μέλη της" καταλήγει ο Bruno Sicardy.
Τον Νοέμβριο του 2010 η Έρις πέρασε μπροστά από ένα αμυδρό άστρο, ένα φαινόμενο που αποκαλείται απόκρυψη και είναι πολύ σπάνιο και δύσκολο στην παρατήρηση καθώς ο νάνος πλανήτης είναι πολύ μικρός και απομακρυσμένος. Η επόμενη ευκαιρία απόκρυψης άστρου από την Έριδα είναι το 2013. Οι αποκρύψεις προσφέρουν τον πιο ακριβή - και συχνά τον μοναδικό - τρόπο μέτρησης του μεγέθους και του σχήματος των απομακρυσμένων σωμάτων του Ηλιακού Συστήματος.
"Η παρατήρηση των αποκρύψεων από μικρά σώματα πέραν του Ποσειδώνα, απαιτεί μεγάλη ακρίβεια και προσεκτικό σχεδιασμό. Εκτός από το να την επισκεφθούμε, είναι ο καλύτερος τρόπος για να μετρήσουμε την Έριδα" εξηγεί ο Bruno Sicardy επικεφαλής της έρευνας.
Παρατηρήσεις της απόκρυψης επιχειρήθηκαν από 26 τοποθεσίες σε όλη την Γη στις οποίες θα ήταν ορατό το φαινόμενο, συμπεριλαμβανομένων και ερασιτεχνικών αστεροσκοπείων. Όμως μόνο δύο τοποθεσίες (και οι δύο στην Χιλή) είχαν επιτυχία. Η μια παρατήρηση έγινε στο Αστεροσκοπείο La Silla του ESO χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο TRAPPIST (TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope) και η άλλη στο San Pedro de Atacama με δύο τηλεσκόπια. Και τα τρία όργανα κατέγραψαν την απότομη πτώση στην φωτεινότητα του άστρου καθώς περνούσε από μπροστά του η Έρις.Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι η Έρις έχει σχεδόν σφαιρικό σχήμα. Ένας παράγοντας που θα μπορούσε να επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν η παρουσία υψηλών ορεινών όγκων στον νάνο πλανήτη, ένα γνώρισμα όμως που δεν συναντιέται σε μεγάλα παγωμένα σώματα.
Η Έρις ταξινομήθηκε ως μεγάλο σώμα του εξώτερου Ηλιακού Συστήματος το 2005 και η ανακάλυψη της οδήγησε στην δημιουργία μιας νέας κατηγορίας αντικειμένων τα οποία ονομάζουμε νάνους πλανήτες και στην οποία κατατάχθηκε και ο Πλούτωνας, χάνοντας τον τίτλο του πλανήτη το 2006. Η 'Ερις βρίσκεται τρεις φορές πιο μακρυά από τον Ήλιο απ' ότι ο Πλούτωνας.
Σύμφωνα με παλαιότερες παρατηρήσεις η Έρις, με διάμετρο 3000 χιλιόμετρα, ήταν 25% μεγαλύτερη από τον Πλούτωνα. Με τα νέα στοιχεία έχουν και οι δύο το ίδιο μέγεθος, με την Έριδα να έχει διάμετρο 2326 χιλιομέτρων (με ακρίβεια 12 χιλιομέτρων) ενώ η διάμετρος του Πλούτωνα κυμαίνεται από 2300 έως 2400 χιλιόμετρα. Η ακριβής μέτρηση της διαμέτρου του Πλούτωνα δεν είναι δυνατή λόγω της ύπαρξης ατμόσφαιρας, η οποία αλλοιώνει τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παρατήρηση των αποκρύψεων αστέρων από τον νάνο πλανήτη. Η μάζα της Έριδος υπολογίστηκε μέσω της κίνησης του δορυφόρου της, Δυσνομίας, και είναι 27% μεγαλύτερη από την μάζα του Πλούτωνα. Συνδυαζόμενη με την διάμετρο της προκύπτει μια πυκνότητα 2.52 gr/cm3."Η πυκνότητα υποδηλώνει ότι η Έρις είναι μάλλον ένα μεγάλο βραχώδες σώμα καλυμμένο από ένα σχετικά λεπτό μανδύα πάγου, πάχους περίπου 100 χιλιομέτρων" σχολιάζει ο ερευνητής Emmanuel Jehin.
Η επιφάνεια της Έριδος είναι πολύ ανακλαστική, ανακλώντας το 96% του ηλιακού φωτός που φτάνει σε αυτήν, (πιο πολύ και από το φρέσκο χιόνι) καθιστώντας την έτσι ένα από τα πιό ανακλαστικά σώματα του Ηλιακού Συστήματος, όπως το παγωμένο φεγγάρι του Κρόνου, ο Εγκέλαδος. Η επιφάνειά της αποτελείται πιθανόν από ένα μείγμα πάγου πλούσιου σε άζωτο και παγωμένου μεθανίου, πάχους ενός χιλιοστού.
"Το στρώμα του πάγου είναι αποτέλεσμα της συμπύκνωσης σε παγετό, της πλούσιας σε άζωτο ή μεθάνιο ατμόσφαιρας, λόγω της απομάκρυνσης του νάνου πλανήτη από τον Ήλιο εξαιτίας της τροχιάς του. Ο πάγος ξαναγίνεται αέριο όταν η Έρις πλησιάζει τον Ήλιο, με το περιήλιο της να βρίσκεται στα 5,7 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα." προσθέτει ο Jehin.
Επίσης μετρήθηκε και η θερμοκρασία επιφανείας του νάνου πλανήτη με την μέγιστη τιμή περίπου στους μείον 238 βαθμούς Κελσίου, θερμοκρασία που είναι χαμηλότερη στην νυκτερινή πλευρά της Έριδας.
"Είναι απίστευτο πόση πληροφορία μπορούμε να αντλήσουμε για ένα τόσο μικρό και μακρινό ουράνιο σώμα, απλά παρατηρώντας το, με σχετικά μικρά τηλεσκόπια, να περνάει μπροστά από ένα αμυδρό άστρο. Πέντε χρόνια μετά την δημιουργία της νέας κατηγορίας των νάνων πλανητών, γνωρίσαμε αρκετά καλά ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά μέλη της" καταλήγει ο Bruno Sicardy.
Πηγη: http://www.eso.org
www.ofa.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου