Το VISTA δημιουργεί τον μεγαλύτερο κατάλογο του κέντρου του Γαλαξία μας
Χρησιμοποιώντας μια εικόνα μεγέθους εννέα γιγαπίξελ από το τηλεσκόπιο επισκόπησης VISTA, διεθνής ομάδα αστρονόμων δημιούργησε κατάλογο 84 εκατομμυρίων άστρων στο κεντρικό τμήμα του Γαλαξία μας. Περιλαμβάνει δεκαπλάσιο αριθμό άστρων από προηγούμενες μελέτες και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση του Γαλαξία μας. Η εικόνα προσφέρει μια εκπληκτική απεικόνιση του κεντρικού τμήματος του Γαλαξία και είναι τόσο μεγάλη που αν τυπωθεί καταλαμβάνει χώρο 9 επί 7 μέτρων.
Η απεικόνιση της σε υψηλή ανάλυση είναι δύσκολη και για να την δείτε σε όλο της το μεγαλείο χρησιμοποιείστε το εργαλείο zoom
“Παρατηρώντας λεπτομερώς τα αναρίθμητα άστρα στο κέντρο του Γαλαξία μας, μαθαίνουμε περισσότερα για τον σχηματισμό και την εξέλιξη όχι μόνο του δικού μας Γαλαξία αλλά των σπειροειδών γενικότερα”, εξηγεί ο Roberto Saito, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Οι περισσότεροι σπειροειδείς γαλαξίες, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας, εμφανίζουν μια μεγάλη συγκέντρωση γηραιών άστρων στο κέντρο τους την οποία οι αστρονόμοι ονομάζουν παχύ δίσκο. Η κατανόηση του τρόπου δημιουργίας και εξέλιξης του παχύ δίσκου είναι βασική για την κατανόηση του γαλαξία σαν σύνολο. Ωστόσο λεπτομερείς παρατηρήσεις της περιοχής είναι αρκετά δύσκολες.
“Η παρατήρηση του παχύ δίσκου του Γαλαξία μας είναι πολύ δύσκολη διότι είναι κρυμμένος στη σκόνη”, δηλώνει ο Dante Minniti μέλος της ομάδας. “Για να κοιτάξουμε στην καρδιά του Γαλαξία, πρέπει να παρατηρήσουμε στο υπέρυθρο φως που επηρεάζεται λιγότερο από την σκόνη.”
Το μεγάλο κάτοπτρο, το ευρύ πεδίο και οι ευαίσθητοι ανιχνευτές υπέρυθρης ακτινοβολίας του τηλεσκοπίου 4,1 μέτρων VISTA (Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy) το καθιστούν ιδανικό εργαλείο για την δουλειά αυτή.
Η ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από το πρόγραμμα VVV (Variables in the Via Lactea) του VISTA [1], ενός από τα έξι ερευνητικά προγράμματα του τηλεσκοπίου. Τα δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν στην δημιουργία μιας μνημειώδους εικόνας διαστάσεων 108.200 επί 81.500 πίξελς, μια από τις μεγαλύτερες αστρονομικές εικόνες που δημιουργήθηκαν ποτέ. [2]
Για την ανάλυση του τεράστιου καταλόγου δημιουργήθηκαν διαγράμματα χρώματος - μεγέθους για 84 εκατομμύρια άστρα. Η γραφική παράσταση περιέχει πάνω από δέκα φορές περισσότερα άστρα από προηγούμενες μελέτες και είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται σε ολόκληρο τον παχύ δίσκο. Τα διαγράμματα χρώματος - μεγέθους είναι πολύτιμα εργαλεία που συχνά χρησιμοποιούν οι αστρονόμοι για την μελέτη των ιδιοτήτων των άστρων όπως η θερμοκρασία, η μάζα και η ηλικία. [3]
“Κάθε άστρο καταλαμβάνει ένα συγκεκριμένο σημείο στο διάγραμμα σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή της ζωής του, που εξαρτάται από την λαμπρότητα και την θερμοκρασία του. Τα νέα δεδομένα μας δίνουν ένα στιγμιότυπο όλων των άστρων ταυτόχρονα καθιστώντας δυνατή την απογραφή σε αυτό το σημείο του Γαλαξία μας”, εξηγεί ο Dante Minniti.
Το νέο διάγραμμα χρώματος - μεγέθους του παχύ δίσκου περιλαμβάνει πληθώρα πληροφοριών για την δομή και το περιεχόμενο του Γαλαξία μας. Ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα που αποκαλύφθηκε στα νέα δεδομένα είναι ο μεγάλος αριθμός αμυδρών κόκκινων νάνων, άστρα που αποτελούν κύριους υποψήφιους στην έρευνα μικρών εξωπλανητών με την μέθοδο της διάβασης. [4]
“Η έρευνα VVV είναι μέρος των δημοσίων ερευνών του VISTA, που σημαίνει ότι τα δεδομένα είναι ελεύθερα μέσω των αρχείων του ESO, έτσι περιμένουμε να εξαχθούν και άλλα συναρπαστικά αποτελέσματα", καταλήγει ο Roberto Saito.
Βίντεο: Σύγκριση υπέρυθρης και οπτικής εικόνας
Σημειώσεις
[1] Η έρευνα VISTA Variables in the Via Lactea (VVV) είναι μια δημόσια έρευνα του ESO με σκοπό την σάρωση του νότιου επιπέδου και παχύ δίσκου του Γαλαξία μας μέσω πέντε εγγύς υπερύθρων φίλτρων. Ξεκίνησε το 2010 και εξασφάλισε 1929 ώρες παρατήρησης σε διάστημα πέντε ετών. Via Lactea είναι το λατινικό αντίστοιχο της Γαλακτικής Οδού, δηλαδή του Γαλαξία μας.
[2] Η εικόνα καλύπτει 314 τετραγωνικές μοίρες ουρανού (κάτι λιγότερο από το 1% του συνόλου του ουρανού) και οι παρατηρήσεις έγιναν μέσω τριών διαφορετικών υπέρυθρων φίλτρων. Ο κατάλογος περιλαμβάνει την θέση των αστέρων και την φωτεινότητα τους μέσω των διαφορετικών φίλτρων. Περιέχει περίπου 173 εκατομμύρια αντικείμενα, από τα οποία τα 84 εκατομμύρια είναι επιβεβαιωμένα άστρα.
Τα υπόλοιπα αντικείμενα είτε είναι πολύ αμυδρά, είτε δεν διαχωρίζονται με τα γειτονικά τους είτε επηρεάζονται από άλλα αντικείμενα και δεν έγιναν ακριβείς μετρήσεις, ενώ άλλα είναι εκτεταμένα όπως μακρινοί γαλαξίες. Η εικόνα που χρησιμοποιείται εδώ χρειάστηκε μεγάλο βαθμό επεξεργασίας. Η αρχική κλίμακα είναι 0,34 δευτερόλεπτα ανά πίξελ ενώ εδώ είναι 0,6 δευτερόλεπτα ανά πίξελ.
[3]Το διάγραμμα χρώματος - μεγέθους είναι μια γραφική παράσταση που συσχετίζει την φωτεινότητα με το χρώμα, το οποίο καθορίζεται μέσω διαφορετικών φίλτρων. Είναι παρόμοιο με το διάγραμμα Hertzsprung-Russell (HR) με την διαφορά ότι το τελευταίο χρησιμοποιεί την απόλυτη φωτεινότητα των άστρων και λαμβάνει υπόψιν και την απόσταση τους.
[4] Η μέθοδος της διάβασης ερευνά για μικρές πτώσεις στην φωτεινότητα ενός άστρου όταν περνάει από μπροστά ένας πλανήτης και κρύβει λίγο από το φως του. Το μικρό μέγεθος των κόκκινων νάνων, φασματικού τύπου Κ και Μ, εμφανίζει μεγάλη σχετικά πτώση στην φωτεινότητα όταν περνά ένας πλανήτης μικρής μάζας από μπροστά του, κάνοντας ευκολότερη την έρευνα σε τέτοια άστρα.
Περισσότερες πληροφορίες
Το 2012 συμπληρώνονται 50 χρόνια από την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου. Το ESO, (European Southern Observatory - Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο), αποτελεί τον κορυφαίο διακρατικό ερευνητικό οργανισμό για την αστρονομία στην Ευρώπη, και το πλέον παραγωγικό αστρονομικό παρατηρητήριο στον κόσμο.
Το ESO διαθέτει τις εξελιγμένες ερευνητικές εγκαταστάσεις του στους αστρονόμους. Υποστηρίζεται από 15 χώρες, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Βραζιλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Δανία, την Ελβετία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Πορτογαλία, τη Σουηδία, τη Τσεχία και τη Φινλανδία.
Το ESO ακολoυθεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα σχεδίασης, κατασκευής και λειτουργίας ισχυρών επίγειων εγκαταστάσεων αστρονομικής παρατήρησης, παρέχοντας στους αστρονόμους τα τεχνικά μέσα για την πραγματοποίηση σημαντικών επιστημονικών ανακαλύψεων.
Το ESO συμβάλλει επίσης στην προώθηση και τον συντονισμό της συνεργασίας στην αστρονομική έρευνα. Το ESO διαθέτει τρεις εγκαταστάσεις παρατηρήσεων, κορυφαίες σε παγκόσμιο επίπεδο, στη Χιλή, στις περιοχές La Silla, Paranal και Chajnantor.
Στο Paranal βρίσκεται το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο, VLT, το πλέον προηγμένο παγκοσμίως αστρονομικό παρατηρητήριο στο ορατό τμήμα του φάσματος, και δύο τηλεσκόπια επισκοπήσεων: το VISTA το οποίο παρατηρεί στο υπέρυθρο και αποτελεί το μεγαλύτερο επίγειο τηλεσκόπιο επισκοπήσεων και το τηλεσκόπιο επισκοπήσεων VLT το οποίο είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο που έχει σχεδιαστεί για τέτοιες παρατηρήσεις στο οπτικό μέρος του φάσματος.
Το ESO είναι ο Ευρωπαϊκός εταίρος στο επαναστατικό τηλεσκόπιο ALMA, το μεγαλύτερο έργο αστρονομικής παρατήρησης στο κόσμο. Το ESO σχεδιάζει την κατασκευή του διαμέτρου 40 μέτρων European Extremely Large optical/near-infrared Telescope, γνωστού ως E-ELT, το οποίο θα αποτελέσει το “μεγαλύτερο μάτι της ανθρωπότητας προς τον ουρανό”.
Επιμέλεια: Όμιλος Φίλων Αστρονομίας
Πηγή: ESO
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου