Ανακαλύφθηκε ο πρώτος αστεροειδής με δακτυλίους

Ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε, για πρώτη φορά, δακτυλίους γύρω από έναν μακρινό αστεροειδή, την Χαρικλώ. Πρόκειται για το πέμπτο σώμα στο Ηλιακό Σύστημα, μετά τον Κρόνο, τον Δία, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, που εμφανίζει δακτυλίους και σαφώς το μικρότερο. Η προέλευση τους παραμένει ένα μυστήριο, ίσως όμως πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης που δημιούργησε ένα δίσκο από συντρίμμια.

Οι πιο εντυπωσιακοί δακτύλιοι στο Ηλιακό μας Σύστημα ανήκουν στον Κρόνο, με τους υπόλοιπους γιγάντιους πλανήτες να διαθέτουν δακτυλίους, αλλά πολύ μικρότερους. Παρά τις προσεκτικές έρευνες, δεν ανιχνεύθηκαν σε άλλα μικρότερα σώματα του Ηλιακού Συστήματος. Οι παρατηρήσεις όμως του μακρινού αστεροειδή (10199) Χαρικλώ, καθώς περνούσε μπροστά από ένα άστρο, έδειξαν ότι το σώμα περιβάλλεται από δύο λεπτούς δακτυλίους. Παρόμοιες παρατηρήσεις αποκρύψεων, αποκάλυψαν τους δακτυλίους του Ουρανού το 1977 και των δακτυλιοειδών τόξων του Ποσειδώνα το 1984.

Η Χαρικλώ είναι το μεγαλύτερο μέλος της οικογένειας των Κενταύρων, με διάμετρο περίπου 260 χιλιομέτρων. Οι Κένταυροι είναι μικρά σώματα, με ασταθείς τροχιές μεταξύ Κρόνου και Ποσειδώνα, ενώ εμφανίζουν χαρακτηριστικά αστεροειδή και κομήτη, γεγονός που οδήγησε στην ονομασία της κατηγορίας.

Οι αστρονόμοι γνώριζαν ότι ο αστεροειδής θα περνούσε μπροστά από ένα άστρο, «σβήνοντας» το για λίγη ώρα, ένα φαινόμενο γνωστό ως απόκρυψη. Παρατήρησαν την απόκρυψη μέσω τηλεσκοπίων σε διαφορετικές περιοχές της νοτίου Αμερικής και κατέγραψαν την εξαφάνιση του αστέρα για λίγα δευτερόλεπτα. Όμως λίγο πριν και λίγο μετά την απόκρυψη, παρατήρησαν σύντομες πτώσεις της φωτεινότητας του αστέρα. Κάτι γύρω από την Χαρικλώ εμπόδιζε το φως!!

Συγκρίνοντας τις παρατηρήσεις όλων των τηλεσκοπίων, υπολόγισαν το σχήμα του αστεροειδή, αλλά και την μορφή, το μέγεθος, τον προσανατολισμό και άλλες ιδιότητες των δακτυλίων του. Η ομάδα ανακάλυψε ότι πρόκειται για ένα σύστημα αποτελούμενο από δύο δακτυλίους, πάχους τριών και επτά χιλιομέτρων, με απόσταση εννέα χιλιομέτρων μεταξύ τους. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι οι δακτύλιοι είναι υπολείμματα σύγκρουσης, οι οποίοι σχηματίζονται και περιορίζονται από μικρούς πιθανούς δορυφόρους.

Ένα φαινόμενο που μπορεί να παρατηρηθεί σε βάθος χρόνου, είναι ο μετασχηματισμός των δακτυλίων σε δορυφόρο, κάτι που μπορεί, σε μεγαλύτερη κλίμακα, να εξηγήσει την δημιουργία της Σελήνης, καθώς και την προέλευση πολλών δορυφόρων γύρω από πλανήτες και αστεροειδείς.

Οι επικεφαλής της ομάδας βάφτισαν προσωρινά τους δακτυλίους, Oiapoque και Chuí, από τα ονόματα δύο ποταμών στο βόρειο και νότιο άκρο της Βραζιλίας.

http://www.eso.org/public/news/eso1410/

www.ofa.gr

Νέος πλανήτης-νάνος στις παρυφές του Ηλιακού Συστήματος

Τα μακρινά προάστια του Ηλιακού Συστήματος αποδεικνύονται πιο πυκνοκατοικημένα από ό,τι φανταζόμασταν. Τηλεσκόπιο στη Χιλή εντόπισε έναν πιθανό πλανήτη νάνο σε μια από τις πιο απομακρυσμένες τροχιές που έχουν προσδιοριστεί ως σήμερα.

Το νέο σώμα, με την προσωρινή ονομασία 2012 VP113, εκτιμάται ότι έχει διάμετρο 450 χιλιομέτρων. Αν αποτελείται από μαλακούς πάγους, όπως υποψιάζονται οι ερευνητές, θα πρέπει σταδιακά να έχει αποκτήσει σφαιρικό σχήμα λόγω του βαρυτικού πεδίου του. Και, εφόσον έχει σφαιρικό σχήμα, θα μπορούσε να αναγνωριστεί ως πλανήτης νάνος.

Πέρα από τον Πλούτωνα

Ο πιο απομακρυσμένος από τους οκτώ πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος είναι ο Ουρανός. Πέρα από αυτόν βρίσκεται η λεγόμενη Ζώνη του Κάιπερ, ένας δακτύλιος με παγωμένα σώματα όπως ο πλανήτης νάνος Πλούτωνας (έχασε τον τίτλο του πλανήτη το 2006), ενώ ακόμα πιο πέρα βρίσκεται το λεγόμενο Νέφος του Όορτ, στο οποίο κινούνται εκατομμύρια κομήτες.

Το 2012 VP113 είναι μόλις το δεύτερο μεγάλο αντικείμενο που ανακαλύπτεται στο Νέφος του Όορτ μετά την ανακάλυψη της Σέντνα (η οποία δεν έχει αναγνωριστεί ακόμα ως πλανήτης-νάνος) το 2013.

Η νέα ανακάλυψη, η οποία δημοσιεύεται την Τετάρτη στο περιοδικό Nature, εκτιμάται ότι θα υποχρεώσει τους πλανητολόγους να δώσουν μια εξήγηση για το πώς βρέθηκαν αυτά τα σώματα σε τόσο μεγάλη απόσταση από τον Ήλιο.

Το 2012 VP113 και η Σέντνα ακολουθούν έντονα ελλειπτικές τροχιές, κάτι που σημαίνει ότι η απόστασή τους από τον Ήλιο μεταβάλλεται διαρκώς.

Στα περίπου 11.000 χρόνια που χρειάζεται για να συμπληρώσει μια περιφορά γύρω από τον Ήλιο, η Σέντνα πλησιάζει μέχρι τις 76 Αστρονομικές Μονάδες (AU) και απομακρύνεται μέχρι τις 1.000 AU από τον Ήλιο. Μία Αστρονoμική Μονάδα ισούται με τη μέση απόστασης Γης-Ήλιου, περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Το 2012 VP113 βρίσκεται συνήθως λίγο πιο κοντά στον Ήλιο, καθώς η απόστασή του κυμαίνεται από 80 έως 452 AU.

Λόγω του μικρού μεγέθους και της τεράστιας απόστασής του, ο εντοπισμός του νέου σώματος ήταν πραγματικός τεχνικός άθλος. Οι Αμερικανοί ερευνητές που υπογράφουν την ανακάλυψη ήταν τυχεροί να εντοπίσουν κάτι να κινείται αργά στον νυχτερινό ουρανό στις πρώτες εικόνες που συνέλεξαν με το τηλεσκόπιο Blanco στη Χιλή.

Πιθανότατα όμως θα περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να επιβεβαιωθεί οριστικά η ύπαρξη του 2012 VP113 και να προσδιοριστεί με ακρίβεια η τροχιά, η μάζα και η σύστασή του.

Οι ερευνητές θα μπορέσουν τότε να προτείνουν επίσημη ονομασία στη Διεθνή Αστρονομική Ένωση και να διεκδικήσουν τον τίτλο του πλανήτη νάνου.

http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231306429

www.ofa.gr

715 νέοι εξωπλανήτες από το Κέπλερ!!!

Η NASA ανακοίνωσε την ανακάλυψη 715 επιβεβαιωμένων νέων εξωπλανητών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από 305 άστρα, αποκαλύπτοντας έτσι αστρικά συστήματα όμοια με το δικό μας Ηλιακό Σύστημα.

Σχεδόν το 95 τοις εκατό των εξωπλανητών είναι μικρότεροι σε μέγεθος από τον Ποσειδώνα, ο οποίος είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από την Γη.
Η ανακάλυψη αυτή αποτελεί μια σημαντική αύξηση του αριθμού των εξωπλανητών που μοιάζουν περισσότερο με την Γη.

Για την επαλήθευση του αριθμού των πλανητών, η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα που αντιστοιχούσαν σε συστήματα με πάνω από έναν υποψήφιο πλανήτη, από παρατηρήσεις των δύο πρώτων χρόνων του τροχιακού τηλεσκοπίου.

Χρησιμοποιήθηκε μια τεχνική που ονομάζεται επαλήθευση μέσω της πολλαπλότητας, η οποία βασίζεται εν μέρει στην λογική της πιθανότητας. Το Κέπλερ παρατήρησε 150.000 άστρα, ανακαλύπτοντας μερικές χιλιάδες εξ αυτών να φιλοξενούν υποψήφιους πλανήτες.
Εάν οι υποψήφιοι πλανήτες ήταν τυχαία κατανεμημένοι ανάμεσα στα άστρα που παρατηρήθηκαν, τότε λίγα μόνο άστρα θα είχαν πάνω από έναν υποψήφιο πλανήτη. Όμως το Κέπλερ βρήκε χιλιάδες άστρων με πολλαπλούς υποψήφιους πλανήτες. Μέσω προσεκτικής ανάλυσης αυτού του δείγματος, επιβεβαιώθηκαν οι 715 νέοι πλανήτες σε τροχιά γύρω από 305 άστρα.

Οι τροχιές των πλανητών είναι σχεδόν κυκλικές και στο ίδιο επίπεδο, έτσι τα πλανητικά συστήματα έχουν την μορφή δίσκου, όπως το δικό μας, αλλά σε μικρότερες σχετικές αποστάσεις από το κεντρικό άστρο.

Τέσσερις απ’ αυτούς τους πλανήτες είναι σχεδόν 2,5 φορές μεγαλύτεροι από την Γη και βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου τους, στην περιοχή δηλαδή γύρω από ένα άστρο όπου μπορεί να υπάρξει νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνεια ενός πλανήτη.

Ο αριθμός των επιβεβαιωμένων εξωπλανητών ανέρχεται πλέον σε 1.700, ενώ αναμένεται να αυξηθεί μέσω της ανάλυσης του συνολικού όγκου των παρατηρήσεων του Κέπλερ.

Η ανακοίνωση της NASA: http://www.nasa.gov/ames/kepler/

www.ofa.gr